Prohormony – czym są i jak działają?
Prohormony to związki chemiczne używane jako prekursory aktywnych hormonów, które w organizmie przekształcają się w hormony takie jak testosteron, znacząco wpływając na wzrost masy mięśniowej i poprawę wydolności fizycznej. Po przeczytaniu tego artykułu dowiesz się o różnorodnych aspektach związanych z prohormonami, w tym ich mechanizmach działania, zastosowaniu w sporcie, korzyściach ze stosowania oraz o potencjalnych skutkach ubocznych. Przedstawimy także szczegółowe wytyczne dotyczące ich bezpiecznego stosowania.
Spis treści
- Co to są prohormony?
- Jak działają prohormony?
- Prohormony dla sportowców
- Prohormony – stosowanie
- Prohormony – efekty uboczne
- Prohormony – jako środek dopingujący
- Prohormony – przeciwwskazania
Co to są prohormony?
Prohormony to związki chemiczne, które w organizmie człowieka mogą przekształcić się w pełnoprawne hormony steroidowe, takie jak testosteron. Nie są one aktywne samodzielnie, lecz wymagają konwersji enzymatycznej w tkankach, takich jak wątroba czy mięśnie. To właśnie ta zdolność do przekształcania się w hormony sprawia, że prohormony są uznawane za alternatywę dla bezpośredniego stosowania sterydów anabolicznych. Stosuje się je głównie w celu zwiększenia masy mięśniowej, poprawy siły i wydolności fizycznej oraz przyspieszenia regeneracji po intensywnych treningach.
Jak działają prohormony?
Prohormony działają poprzez zwiększanie stężenia anabolicznych hormonów w organizmie, co prowadzi do zwiększenia syntezowania białek i, co za tym idzie, wzrostu mięśni. Proces ten rozpoczyna się, gdy prohormon jest metabolizowany przez specyficzne enzymy w wątrobie, co umożliwia jego przekształcenie w aktywne hormony, takie jak testosteron. Ten wzrost poziomu testosteronu prowadzi do wielu pożądanych efektów w kontekście budowania sylwetki i poprawy wydolności – od zwiększenia masy mięśniowej po poprawę szybkości regeneracji tkanki mięśniowej.
Prohormony dla sportowców
Prohormony są szczególnie cenione wśród sportowców ze względu na ich zdolność do zwiększania masy mięśniowej i siły. Substancje te są popularne nie tylko w kulturystyce, ale także w innych dyscyplinach sportowych, gdzie kluczowe są wytrzymałość i szybkość regeneracji. Prohormony przyspieszają te procesy, co pozwala sportowcom na intensywniejsze i częstsze treningi. Najpopularniejsze prohormony, takie jak:
- androstendion,
- 4-androstendiol,
- 5-androstendiol,
- 19-norandrostendion,
- 19-norandrostendiol.
są wykorzystywane ze względu na ich skuteczność w zwiększaniu poziomu testosteronu, co jest bezpośrednio związane z anabolizmem i wzrostem masy mięśniowej.
Prohormony mogą także konwertować się w inne hormony takie jak DHT (dihydrotestosteron) i nandrolon, które są znane z pozytywnego wpływu na twardość mięśni, koncentrację oraz wspieranie wzrostu kości. Boldenone, znany jako steryd zwiększający czystą masę mięśniową, stymuluje apetyt, poprawia równowagę azotową i zwiększa syntezę białek w mięśniach. 1-testosteron, oferujący 700% większą moc anaboliczną niż naturalny testosteron, znacząco przyspiesza regenerację, zwiększa siłę oraz masę mięśniową.
Mimo licznych zalet, stosowanie prohormonów wiąże się z potencjalnymi ryzykami, dlatego ważne jest, aby sportowcy byli świadomi zarówno korzyści, jak i możliwych skutków ubocznych związanych z ich użyciem.
Prohormony – stosowanie
Odpowiednie stosowanie prohormonów jest kluczowe dla maksymalizacji ich efektywności oraz minimalizacji ryzyka skutków ubocznych. Prohormony należy stosować w cyklach – zwykle 2-4 tygodnie stosowania, po których należy zrobić przerwę o tej samej długości. Taka strategia pozwala uniknąć nadmiernego obciążenia organizmu i zahamowania naturalnej produkcji hormonów. Zaleca się także stosowanie prohormonów w połączeniu z odpowiednio zbilansowaną dietą bogatą w białka oraz regularnym treningiem siłowym, co zwiększa efektywność i pozwala na osiągnięcie lepszych wyników w krótszym czasie.
Prohormony – efekty uboczne
Mimo wielu korzyści, stosowanie prohormonów może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, szczególnie przy nadużyciach lub niewłaściwym stosowaniu. Najczęstsze problemy to: zaburzenia hormonalne, takie jak zmniejszenie naturalnej produkcji testosteronu, co może prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu hormonalnym. Innymi skutkami ubocznymi są: problemy z wątrobą – organ ten odgrywa kluczową rolę w metabolizowaniu prohormonów, co przy długotrwałym stosowaniu może prowadzić do jego uszkodzenia. Długotrwałe stosowanie prohormonów wiąże się także z ryzykiem ginekomastii u mężczyzn, trądziku, a także wypadaniem włosów.
Prohormony – jako środek dopingujący
Prohormony jako środki dopingujące zdobywają zainteresowanie wśród sportowców szukających przewagi konkurencyjnej, mimo ryzyka potencjalnych skutków ubocznych oraz kwestii legalności. Te substancje, które są prekursorami aktywnych hormonów steroidowych, mogą być wykorzystywane do celów dopingowych, ponieważ ich działanie może znacząco wpłynąć na wzrost wydolności fizycznej, siły i masy mięśniowej. Z uwagi na to, że prohormony mogą być przekształcane w organizmie w aktywne sterydy anaboliczne, takie jak testosteron, są one często objęte zakazem w regulaminach antydopingowych wielu organizacji sportowych. Wykrycie prohormonów jest możliwe dzięki zaawansowanym testom dopingowym, które mogą identyfikować zarówno matkę prohormonu, jak i jej metabolity, co stanowi podstawę do dyskwalifikacji sportowca. Dlatego stosowanie prohormonów w sportach regulowanych niesie za sobą nie tylko ryzyko zdrowotne, ale także prawne, w tym możliwość zawieszenia czy nawet zakończenia kariery sportowej.
Prohormony – przeciwwskazania
Stosowanie prohormonów nie jest zalecane dla każdego. Są one szczególnie nieodpowiednie dla młodych osób poniżej 25. roku życia, u których układ hormonalny nadal się rozwija. Interwencja w naturalną równowagę hormonalną w tak młodym wieku może prowadzić do trwałych zaburzeń. Kobiety powinny również unikać stosowania prohormonów ze względu na silne działanie androgenne, które może prowadzić do nieodwracalnych zmian, takich jak pogłębienie głosu czy nadmierny wzrost owłosienia. Osoby z problemami wątrobowymi, nerkowymi czy z chorobami serca również powinny unikać tych substancji, ze względu na ich potencjalnie toksyczne działanie na wątrobę i inne narządy.
Źródła:
https://academic.oup.com/jcem/article/85/11/4074/2852730 (2000, Endocrine Responses to Chronic Androstenedione Intake in 30- to 56-Year-Old Men)
https://cdnsciencepub.com/doi/10.1139/h03-009 (2003, Oral Andro-Related Prohormone Supplementation: Do the Potential Risks Outweigh the Benefits?)
https://meridian.allenpress.com/jat/article/47/5/567/191255/National-Athletic-Trainers-Association-Position (2012, National Athletic Trainers' Association Position Statement: Anabolic-Androgenic Steroids )
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1279770723019553?via%3Dihub (2009, The effects of supplementation with creatine and protein on muscle strength following a traditional resistance training program in middle-aged and older men)